తప్పుడు కేసులు పెట్టమని భార్యలకు సలహా ఇచ్చే వారిని , చెప్పు తీసుకు కొట్టిన సుప్రీం కోర్టు అప్ ఇండియా !!!.

                                                                   

పెద్దమనిషి అనేవాడు ఎవడైనా, ఆలు మగల మద్య సమస్యలు వస్తే వాటిని సరిచేసి ,బుద్దిగా కాపురం చేసుకోండి అని చెపుతాడు . భార్యల తప్పు ఉంటే మందలింపులతో ,భర్తల తప్పు ఉంటే,అతన్ని  చెప్పు తో కొట్టి అయినా సరే సంసారాన్ని చక్కదిద్దే ప్రయత్నం చేసేదే సాంప్రాదాయక "పెద్ద మనిషి తనం ". ఇటువంటి పెద్దమనిషి తనం మన పెద్దల్లో ఉండబట్టే మన కుటుంభ వ్యవస్థ ఇంతవరకూ అవిచ్చిన్నంగా కొనసాగుతూ వస్తుంది .ని

  కాని ఎప్పుడైతే సాంప్రాదాయక పెద్ద మనిషి  స్తానే,స్త్రీ వాద   సంఘాలు,  గల్లి రాజకీయ నాయకులు ,లాయర్లు, పోలిసులు, కుటుంభ సమస్యల విషయంలో రంగ ప్రవేశం చేసారో,అప్పటి నుండి భారతీయ కుటుంభ వ్యవస్తకు బీటలు వారడం మొదలు అయిందని చెప్పవచ్చు. దానికి ఉతం ఇచ్చింది ఇండియన్ పీనల్ కోడ్ లోని సెక్షన్ 498 A.  ఈ సెక్షన్ క్రింద దాఖలైన కేసుల్లో నూటికి 95% కేసులు తప్పుడు కేసులుగా గుర్తించబడ్డాయి అంటే ,పైన చెప్పిన వారు కుటుంభ వ్యవస్థ విచ్చిన్నతకు ఎలా  పాల్పడుతున్నారొ అర్ధం అవుతుంది. ఇదే విషయం మీద సంపూర్ణ అవగాహన కొరకు మరియు సుప్రీం కోర్టు తీర్పు కొరకు  ఇంతకు ముందు నేను ప్రచురించిన  టపాలను ఇక్కడ క్లిక్ చేసి  చూడండి .

 ఎవరైనా ఒక ఆడపిల్ల ,తనకూ తన భర్తకు పొసగటమ్ లేదు, ఏదైనా చేసి తన కాపురాన్ని సరి చెయ్యండి అని తమ దగ్గరకు వస్తే,  " నీ భర్త నీవు చెప్పినట్లు చేయాలంటే సెక్షన్ 498A  ఒకటే మందు ! నీ భర్త నే కాదు ,అతని తరపు వారందరిని జైలుకు పంపితే తప్పా ,నీ కాపురం చక్కబడదు " అని సలహా ఇస్తుంటే , అమాయకంగా వారు చెప్పినట్లు విని తమ కాపురాలను కూల్చుకున్న ఆడపిల్లలు ఎంతో మంది ఉన్నారు  . అసలు అటువంటి అభాగ్య స్త్రీల మీద కన్నేసి , కావాలనే తప్పుడు సలహాలు ఇచ్చి , వారి కాపురాలు కూల్చిన ఘనులు కూడా ఉన్నారంటే అతిశయోక్తి కాదు .మరి ఇలాంటి కుటుంభ విచ్చిన్న పనులకు పాల్పడే వారికి బుద్ది చెప్పి ,భారతీయ కుటుంభ వ్యవ్యవస్తను కాపాడడానికి ,సుప్రీం కోర్టు వారు గతంలో ఇచ్చిన ఆదేశాల మేరకు , కేంద్ర ప్రభుత్వం కొన్ని చట్ట సవరణలు తేవాలని సంకల్పించారు. అయితే సుప్రీం కోర్టు వారు గతంలో  ఇచ్చిన  తీర్పులు ప్రకారం ,గృహ హింస కేసుల్లో మొదటి నిందితుడు అంటే భర్తను తప్ప ఇతర బంధువులను అరెస్ట్ చేసి ఇబ్బందులు పాలు చేయాల్సిన అవసరం లేదని చెప్పింది. అయితే ఆచరణలోకి వచ్చే సరికి , మేజిస్ట్రేట్ అనుమతి లేకుండా భర్త తరపు బంధువులను అరెస్ట్ చేసి జైలుకు పంపడం  ఆగి పోయినా ,వారికి కేసుల పేరుతొ పోలీస్ స్టేషన్ ల చుట్టూ తిరగడం , పోలీస్ వారి అనుగ్రహం కోసమ్ అంతో ఇంతో సమర్పించుకోవడం లాంటి పాట్లు తప్పలేదు. ఇక భర్త సంగతి అయితే సరే సరి! అజ్ఞానం తో నో , ఇంకెవరి ప్రేరణతోనో, తన భార్య పెట్టె తప్పుడు కేసులకు తాను అకారణంగా జైలుపాలు కావడం, బయటకు వచ్చిన తర్వాత తిరిగి తన భార్యతో కాపురం చేయడానికి మనస్సు అంగీకరించక పోయినా, కేసుల భయం తో ఇష్టం లేని కాపురాలు కొనసాగిస్తున్న, తన భార్య తనను జైలు పాలు చేయించిందన్న కోపం, కసి ఎదో మూలా జీవితా0తం అతనిని వెంటాడుతూనే ఉండటం వలన భవిష్యత్ లో అది ఏ రూపం లో అయినా బయటపడి కుటుంబ సఖ్యతకు విఘాతం కలిగించ వచ్చు. ఈ విషయాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకునే సుప్రీం కోర్టు వారు మొన్న తన చారిత్రాత్మక తీర్పు ద్వారా ,భార్యాభర్తల మధ్య ఆగడాలు ఏర్పరుస్తున్న ఈ తప్పుడు కేసుల సంస్కృతికి పుల్స్టాప్  పెట్టె విధంగా కొన్ని మార్గదర్శక సూత్రాలను వెలువరించారు . ఆ కేసు యొక్క పూర్తీ తీర్పును క్రింద ఇస్తున్నాను.
                                       IN THE SUPREME COURT OF INDIA
                                  CRIMINAL APPELLATE JURISDICTION
                                  CRIMINAL APPEAL NO. 1265 OF 2017
                      [Arising out of Special Leave Petition (Crl.) No.2013 of 2017]

          Rajesh Sharma & ors.                                         …Appellants
                                                 Versus
          State of U.P. & Anr.                                         …Respondents




                                             JUDGMENT
Adarsh Kumar Goel, J.

1. Leave granted.

2. The question which has arisen in this appeal is whether any directions are called for to prevent the misuse of Section 498A, as acknowledged in certain studies and decisions. The Court requested Shri A.S. Nadkarni, learned ASG and Shri V.V. Giri, learned senior counsel to assist the Court as amicus. We place on record our gratitude for the assistance rendered by learned ASG Signature Not Verified Digitally signed by SWETA DHYANI Shri Nadkarni and learned senior counsel Shri Giri who in turn was Date: 2017.07.27 17:07:01 IST Reason:

ably assisted by advocates Ms. Uttara Babbar, Ms. Pragya Baghel and Ms. Svadha Shanker.

3. Proceedings have arisen from complaint dated 2 nd December, 2013 filed by respondent No.2 wife of appellant No.1. Appellants 2 to 5 are the parents and siblings of appellant No.1. The complainant alleged that she was married to appellant No.1 on 28th November, 2012. Her father gave dowry as per his capacity but the appellants were not happy with the extent of the dowry. They started abusing the complainant. They made a demand of dowry of Rs.3,00,000/- and a car which the family could not arrange. On 10th November, 2013, appellant No.1 dropped the complainant at her matrimonial home. She was pregnant and suffered pain in the process and her pregnancy was terminated. On the said version, and further version that her stridhan was retained, appellant No.1 was summoned under Section 498A and Section 323 IPC. Appellants 2 to 5 were not summoned. Order dated 14th July, 2014 read as follows:

“After perusal of the file and the document brought on record. It is clear that the husband Shri Rajesh Sharma demanded car and three lacs rupees and in not meeting the demand. It appears that he has tortured the complainant.
So far as torture and retaining of the stri dhan and demanding 50,000 and a gold chain and in not meeting the demand the torture is attributable against Shri Rajesh Sharma. Rajesh Sharma appears to be main accused. In the circumstances, rest of the accused Vijay Sharma, Jaywati Sharma, Praveen Sharma and Priyanka Sharma have not committed any crime and they have not participated in commission of the crime. Whereas, it appears that Rajesh Sharma has committed an offence under Section 498A, 323 IPC and read with section 3 / 4 DP act appears to have prima facie made out. Therefore, a summon be issued against him.”
4. Against the above order, respondent No.2 preferred a revision petition and submitted that appellants 2 to 5 should also have been summoned. The said petition was accepted by the Additional Sessions Judge, Jaunpur vide order dated 3rd July, 2015. The trial court was directed to take a fresh decision in the matter. Thereafter, the trial court vide order dated 18th August, 2015 summoned appellants 2 to 5 also. The appellants approached the High Court under Section 482 CrPC against the order of summoning. Though the matter was referred to the mediation centre, the mediation failed. Thereafter, the High Court found no ground to interfere with the order of summoning and dismissed the petition. Hence this appeal.

5. Main contention raised in support of this appeal is that there is need to check the tendency to rope in all family members to settle a matrimonial dispute. Omnibus allegations against all relatives of the husband cannot be taken at face value when in normal course it may only be the husband or at best his parents who may be accused of demanding dowry or causing cruelty. To check abuse of over implication, clear supporting material is needed to proceed against other relatives of a husband. It is stated that respondent No.2 herself left the matrimonial home. Appellant No.2, father of appellant No.1, is a retired government employee. Appellant No.3 is a house wife. Appellant No.4 is unmarried brother and appellant No.5 is unmarried sister who is a government employee. Appellants 2 to 5 had no interest in making any demand of dowry.

6. Learned counsel for respondent No.2 supported the impugned order and the averments in the complaint.

7. Learned ASG submitted that Section 498A was enacted to check unconscionable demands by greedy husbands and their families which at times result in cruelty to women and also suicides. He, however, accepted that there is a growing tendency to abuse the said provision to rope in all the relatives including parents of advanced age, minor children, siblings, grand-parents and uncles on the strength of vague and exaggerated allegations without there being any verifiable evidence of physical or mental harm or injury. At times, this results in harassment and even arrest of innocent family members, including women and senior citizens. This may hamper any possible reconciliation and reunion of a couple. Reference has been made to the statistics from the Crime Records Bureau (CRB) as follows:

“9. That according to Reports of National Crime Record Bureau in 2005, for a total 58,319 cases reported under Section 498A IPC, a total of 1,27,560 people were arrested, and 6,141 cases were declared false on account of mistake of fact or law. While in 2009 for a total 89,546 cases reported, a total of 1,74,395 people were arrested and 8,352 cases were declared false on account of mistake of fact or law.
10. That according to Report of Crime in India, 2012 Statistics, National Crime Records Bureau, Ministry of Home Affairs showed that for the year of 2012, a total of 197,762 people all across India were arrested under Section 498A, Indian Penal Code. The Report further shows that approximately a quarter of those arrested were women that is 47,951 of the total were perhaps mother or sisters of the husband. However most surprisingly the rate of charge-sheet filing for the year 2012, under Section 498A IPC was at an exponential height of 93.6% while the conviction rate was at a staggering low at 14.4% only. The Report stated that as many as 3,72,706 cases were pending trial of which 3,17,000 were projected to be acquitted.
11. That according to Report of Crime in India, 2013, the National Crime Records Bureau further pointed out that of 4,66,079 cases that were pending in the start of 2013, only 7,258 were convicted while 38,165 were acquitted and 8,218 were withdrawn. The conviction rate of cases registered under Section 498A IPC was also a staggering low at 15.6%.”
8. Referring to Sushil Kumar Sharma versus Union of India1, Preeti Gupta versus State of Jharkhand 2, Ramgopal versus State of Madhya Pradesh3, Savitri Devi versus Ramesh Chand4, it was submitted that misuse of the provision is judicially acknowledged and there is need to adopt measures to prevent such misuse. The Madras High Court in M.P. No.1 of 2008 in Cr. O.P. No.1089 of 2008 dated 4th August, 2008 directed issuance of following guidelines:

“It must also be borne in mind that the object behind the enactment of Section 498-A IPC and the Dowry Prohibition 1 (2005) 6 SCC 281 2 (2010) 7 SCC 667 3 (2010) 13 SCC 540 4 ILR (2003) I Delhi 484 Act is to check and curb the menace of dowry and at the same time, to save the matrimonial homes from destruction. Our experience shows that, apart from the husband, all family members are implicated and dragged to the police stations. Though arrest of those persons is not at all necessary, in a number of cases, such harassment is made simply to satisfy the ego and anger of the complainant. By suitably dealing with such matters, the injury to innocents could be avoided to a considerable extent by the Magistrates, but, if the Magistrates themselves accede to the bare requests of the police without examining the actual state of affairs, it would create negative effects thereby, the very purpose of the legislation would be defeated and the doors of conciliation would be closed forever. The husband and his family members may have difference of opinion in the dispute, for which, arrest and judicial remand are not the answers. The ultimate object of every legal system is to punish the guilty and protect the innocents.”

9. Delhi High Court vide order dated 4th August, 2008 in Chander Bhan versus State5 in Bail Application No.1627/2008 directed issuance of following guidelines :

“2. Police Authorities:
(a) Pursuant to directions given by the Apex Court, the Commissioner of Police, Delhi vide Standing Order No.330/2007 had already issued guidelines for arrest in the dowry cases registered under Sections 498-A/406 IPC and the said guidelines should be followed by the Delhi Police strictly and scrupulously.
(i) No case under Section 498-A/406 IPC should be registered without the prior approval of DCP/Addl.DCP.
(ii) Arrest of main accused should be made only after thorough investigation has been conducted and with the prior approval of the ACP/DCP.
5 (2008) 151 DLT 691
(iii) Arrest of the collateral accused such as father-in-law, mother-in-law, brother-in-law or sister-in-law etc. should only be made after prior approval of DCP on file.
(b) Police should also depute a well trained and a well behaved staff in all the crime against women cells especially the lady officers, all well equipped with the abilities of perseverance, persuasion, patience and forbearance.
(c) FIR in such cases should not be registered in a routine manner.
(d) The endavour of the Police should be to scrutinize complaints very carefully and then register FIR.
(e) The FIR should be registered only against those persons against whom there are strong allegations of causing any kind of physical or mental cruelty as well as breach of trust.
(f) All possible efforts should be made, before recommending registration of any FIR, for reconciliation and in case it is found that there is no possibility of settlement, then necessary steps in the first instance be taken to ensure return of stridhan and dowry articles etc. by the accused party to the complainant.”
10. In Arnesh Kumar versus State of Bihar 6, this Court directed as follows :

“11.1All the State Governments to instruct its police officers not to automatically arrest when a case under Section 498-A of the IPC is registered but to satisfy themselves about the necessity for arrest under the parameters laid down above flowing from Section 41, Cr.PC;
11.2 All police officers be provided with a check list containing specified sub-clauses under Section 41(1)(b)(ii);
6 (2014) 8 SCC 273 11.3 The police officer shall forward the check list duly filed and furnish the reasons and materials which necessitated the arrest, while forwarding/producing the accused before the Magistrate for further detention;
11.4 The Magistrate while authorizing detention of the accused shall peruse the report furnished by the police officer in terms aforesaid and only after recording its satisfaction, the Magistrate will authorize detention; 11.5 The decision not to arrest an accused, be forwarded to the Magistrate within two weeks from the date of the institution of the case with a copy to the Magistrate which may be extended by the Superintendent of police of the district for the reasons to be recorded in writing; 11.6 Notice of appearance in terms of Section 41A of Cr.PC be served on the accused within two weeks from the date of institution of the case, which may be extended by the Superintendent of Police of the District for the reasons to be recorded in writing;

11.7 Failure to comply with the directions aforesaid shall apart from rendering the police officers concerned liable for departmental action, they shall also be liable to be punished for contempt of court to be instituted before High Court having territorial jurisdiction.

11.8 Authorising detention without recording reasons as aforesaid by the judicial Magistrate concerned shall be liable for departmental action by the appropriate High Court.”

11. Learned ASG suggested that there must be some preliminary inquiry on the lines of observations in Lalita Kumari versus Government of Uttar Pradesh7. Arrest of a relative other than husband could only be after permission from the concerned Magistrate. There should be no arrest of relatives aged above 70 years. Power of the police to straight away arrest must be prohibited. While granting permission, the court must ascertain that there is prima facie material of the accused having done some overt and covert act. The offence should be made compoundable and bailable. The role of each accused must be specified in the complaint and the complaint must be accompanied by a signed affidavit. The copy of the preliminary enquiry report should be furnished to the accused.

12. Shri V. Giri, learned senior counsel assisted by advocates Ms. Uttara Babbar, Ms. Pragya Baghel and Ms. Svadha Shanker submitted that arrest in an offence under Section 498A should be only after recording reasons and express approval from the Superintendent of Police. In respect of relatives who are ordinarily residing outside India, the matter should proceed only if 7 (2014) 2 SCC 1 the IO is convinced that arrest is necessary for fair investigation. In such cases impounding of passport or issuance of red corner notice should be avoided. Procedure under Section 14 of the Protection of Women from Domestic Violence Act, 2005, of counseling should be made mandatory before registration of a case under Section 498A.

13. We have given serious consideration to the rival submissions as well as suggestions made by learned ASG and Shri V. Giri, Senior Advocate assisted by Advocates Ms. Uttara Babbar, Ms. Pragya Baghel and Ms. Svadha Shanker. We have also perused 243rd Law Commission Report (August, 2012), 140 th Report of the Rajya Sabha Committee on Petition (September, 2011) as well as several decisions to which our attention has been invited.

14. Section 498A was inserted in the statute with the laudable object of punishing cruelty at the hands of husband or his relatives against a wife particularly when such cruelty had potential to result in suicide or murder of a woman as mentioned in the Statement of Objects and Reasons of the Act 46 of 1983. The expression ‘cruelty’ in Section 498A covers conduct which may drive the women to commit suicide or cause grave injury (mental or physical) or danger to life or harassment with a view to coerce her to meet unlawful demand.8 It is a matter of serious concern that large number of cases continue to be filed under Section 498A alleging harassment of married women. We have already referred to some of the statistics from the Crime Records Bureau. This Court had earlier noticed the fact that most of such complaints are filed in the heat of the moment over trivial issues. Many of such complaints are not bona fide. At the time of filing of the complaint, implications and consequences are not visualized. At times such complaints lead to uncalled for harassment not only to the accused but also to the complainant. Uncalled for arrest may ruin the chances of settlement. This Court had earlier observed that a serious review of the provision was warranted 9. The matter also appears to have been considered by the Law Commission, the Malimath Committee, the Committee on Petitions in the Rajya Sabha, the Home Ministry, which have been referred to in the earlier part of the Judgment. The abuse of the 8 Explanation to Section 498A 9 Preeti Gupta (supra) provision was also noted in the judgments of this Court referred to earlier. Some High Courts have issued directions to check such abuse. In Arnesh Kumar (supra) this Court gave directions to safeguard uncalled for arrests. Recommendation has also been made by the Law Commission to make the offence compoundable. 15. Following areas appear to require remedial steps :-

i) Uncalled for implication of husband and his relatives and arrest.
       ii)     Continuation of proceedings in spite of settlement
               between     the  parties  since   the   offence     is
non-compoundable and uncalled for hardship to parties on that account.
16. Function of this Court is not to legislate but only to interpret the law. No doubt in doing so laying down of norms is sometimes unavoidable.10 Just and fair procedure being part of fundamental right to life,11 interpretation is required to be placed on a penal provision so that its working is not unjust, unfair or unreasonable. The court has incidental power to quash even a 10 Sahara India Real Estate Corporation Limited v. Securities and Exchange Board of India (2012) 10 SCC 603- para 52, SCBA v. Union of India (1998) 4 SCC 409- para 47, Union of India vs. Raghubir Singh (d) by Lrs. (1989) 2 SCC 754- para 7, Dayaram vs. Sudhir Batham (2012) 1 SCC 333 11 State of Punjab vs. Dalbir Singh (2012) 3 SCC 346- para 46,52 & 85, (2014) 4 SCC 453- para-21 non-compoundable case of private nature, if continuing the proceedings is found to be oppressive. 12 While stifling a legitimate prosecution is against public policy, if the proceedings in an offence of private nature are found to be oppressive, power of quashing is exercised.

17. We have considered the background of the issue and also taken into account the 243rd Report of the Law Commission dated 30th August, 2012, 140th Report of the Rajya Sabha Committee on Petitions (September, 2011) and earlier decisions of this Court. We are conscious of the object for which the provision was brought into the statute. At the same time, violation of human rights of innocent cannot be brushed aside. Certain safeguards against uncalled for arrest or insensitive investigation have been addressed by this Court. Still, the problem continues to a great extent.

18. To remedy the situation, we are of the view that involvement of civil society in the aid of administration of justice can be one of the steps, apart from the investigating officers and the concerned 12 Gian Singh vs. State of Punjab (2012) 10 SCC 303- para-61, (2014) 5 SCC 364- para -14 trial courts being sensitized. It is also necessary to facilitate closure of proceedings where a genuine settlement has been reached instead of parties being required to move High Court only for that purpose.

19. Thus, after careful consideration of the whole issue, we consider it fit to give following directions :-

i) (a) In every district one or more Family Welfare Committees be constituted by the District Legal Services Authorities preferably comprising of three members. The constitution and working of such committees may be reviewed from time to time and at least once in a year by the District and Sessions Judge of the district who is also the Chairman of the District Legal Services Authority.

  (ప్రతి జిల్లాలో కల  జిల్లా న్యాయసేవా సంస్థ , 3 సభ్యులతో కూడిన కుటుంబ సంక్షేమ కమిటీ లను ఒకటి లేక అంతకంటే ఎక్కువగా నియమించాలి. అట్టి కమిటీల పని తీరును , అప్పుడప్పుడు ,కనీసం సంవత్సరంకి ఒక సారి అయినా  తప్పకుండా, జిల్లా న్యాయ సేవా సంస్థ అధ్యక్షుడిగా ఉన్న , జిల్లా జడ్జి గారు సమీక్షించాలి. 
(b) The Committees may be constituted out of para legal volunteers/social workers/retired persons/wives of working officers/other citizens who may be found suitable and willing.

   సదరు కమిటీలను లీగల్ వాలంటీరులు /సోషల్ వర్కర్స్/రిటైర్డ్ వ్యక్తులు /పనిచేస్తున్న అధికారుల భార్యలు/ఇతర ఆసక్తి కల వ్యక్తులతో నియామకం 
(c) The Committee members will not be called as witnesses.

    తాము చేసే పనులకు  కానీ,నిర్ణయాలకు కానీ సదరు కమిటీ సభ్యులను ఎట్టి పరిస్థితుల్లో సాక్ష్యులుగా పిలువబడరాదు . 

(d) Every complaint under Section 498A received by the police or the Magistrate be referred to and looked into by such committee. Such committee may have interaction with the parties personally or by means of telephone or any other mode of communication including electronic communication.

    తమ దగ్గరకు వచ్చిన కంప్లయింట్లను పోలీసులు లేక మేజిస్ట్రేట్ సంబంధిత ప్రాంత కుటుంబ సంక్షేమ కమిటీకి పంపించాలి. అట్టి కంప్లైంట్  మీద సదరు కమిటి వారు సంబంధిత పార్టీలతో నేరుగా కానీ, ఎలక్ట్రానిక్ సమాచార పద్దతిలో కానీ విషయ విచారణ చేయవచ్చు.  

(e) Report of such committee be given to the Authority by whom the complaint is referred to it latest within one month from the date of receipt of complaint.

   అలా చేయబడిన విచారణ తాలూకు సమాచార రిపోర్ట్ ను నెల రోజుల లోపు కమిటీ వారు పోలీసు/మేజిస్ట్రేట్ కి పంపించాలి 

(f) The committee may give its brief report about the factual aspects and its opinion in the matter.

    కమిటీ వారి సంక్షిప్త రిపోర్ట్ లో తమ దృష్టికి వచ్చిన వాస్తవ విషయాలతో పాటు ,దానిపై తమ అభిప్రాయాలను తెలుపవచ్చు. 

(g) Till report of the committee is received, no arrest should normally be effected.

  కమిటీ వారి రిపోర్ట్ వచ్చే వరకు ఎవరిని అరెస్ట్ చేయడానికి వీలు లేదు. 

(h) The report may be then considered by the Investigating Officer or the Magistrate on its own merit.

    కమిటీ వారి రిపోర్ట్ ను విచారణ అధికారి /మేజిస్ట్రేట్ పరిగణన లోకి తీసుకోవచ్చు. 

(i) Members of the committee may be given such basic minimum training as may be considered necessary by the Legal Services Authority from time to time. కొట్టిన సుప్రీం కోర్టు అప్ ఇండియా 

     పైన తెలిపిన కమిటీ ల లోని సబ్యులకు కావలసిన పరిజ్ఞానం కొరకు ,న్యాయసేవా సంస్థ వారు అవసరమైన కనీస శిక్షణ ను సమయానుసారం ఇవ్వాలి. 

(j) The Members of the committee may be given such honorarium as may be considered viable.

   సదరు కమిటీ సభ్యులకు  గౌరవ భృతిని కూడా ఇవ్వవచ్చు. 

(k) It will be open to the District and Sessions Judge to utilize the cost fund wherever considered necessary and proper.

      అవసరమైన చోట , తగిన విధంగా ఖర్చుల నిధిని ఉపయోగించే అధికారం  సంబంధిత జిల్లా జడ్జి గారికి ఉంటుంది. 

ii) Complaints under Section 498A and other connected offences may be investigated only by a designated Investigating Officer of the area. Such designations may be made within one month from today. Such designated officer may be required to undergo training for such duration (not less than one week) as may be considered appropriate. The training may be completed within four months from today;

    సెక్షన్ 498 A క్రింద దాఖలు అయినా కంప్లైంట్ లు మరియు తత్సంబంధిత నేరాలు అన్ని దర్యాప్తు చేయడానికి , ప్రాంతీయ ప్రత్యేక దర్యప్తు అధికారులను , నెల రోజులు లోగా నియమించి వారిని వారానికి తక్కువ, 4 నెలలకు ఎక్కువ  కానీ ట్రైనింగ్ కి పంపాలి . 

iii) In cases where a settlement is reached, it will be open to the District and Sessions Judge or any other senior Judicial Officer nominated by him in the district to dispose of the proceedings including closing of the criminal case if dispute primarily relates to matrimonial discord;

  పార్టీల మధ్య ఒక అంగీకారం కుదిరితే, జిల్లా జడ్జి లేక అయన చేత నియమితులు కాబడిన సీనియర్ న్యాయాధికారి ,అట్టి అగ్రిమెంట్ ప్రకారం , అట్టి పార్టీల మధ్య ఉన్న అన్నితత్సంబంధిత  సివిల్ మరియు క్రిమినల్ కేసులను పరిష్కరిమ్హ వచ్చు. 

iv) If a bail application is filed with at least one clear day’s notice to the Public Prosecutor/complainant, the same may be decided as far as possible on the same day. Recovery of disputed dowry items may not by itself be a ground for denial of bail if maintenance or other rights of wife/minor children can otherwise be protected. Needless to say that in dealing with bail matters, individual roles, prima facie truth of the allegations, requirement of further arrest/ custody and interest of justice must be carefully weighed;
పబ్లిక్ ప్రాసిక్యూటర్ కి  నోటిస్ ఇచ్చిన 24 గంటలలో 498 A  కేసులకు సంబంధించి బెయిల్ పిటిషన్ లు వేస్తె , ఆలస్యం లేకుండా అదే రోజు పరిష్కరించాలీ. 

v) In respect of persons ordinarily residing out of India impounding of passports or issuance of Red Corner Notice should not be a routine;

   ఇండియా వెలుపల నివసించే భర్తలు యొక్క పాస్ పోర్టులను సీజ్ చేయడం, రెడ్ కార్నర్ నోటీసులు విడుదల చేయడం అనేది రొటీన్ ప్రక్రియ కారాదు. 

vi) It will be open to the District Judge or a designated senior judicial officer nominated by the District Judge to club all connected cases between the parties arising out of matrimonial disputes so that a holistic view is taken by the Court to whom all such cases are entrusted; and

     పార్టీల మధ్య ఉన్నవైవాహిక సంబంధిత  అన్ని కేసులను కలిపి విచారించే అధికారం సంబంధిత జిల్లా జడ్జి లేక ఆయనకే సూచించబడిన సీనియర్ న్యాయాధికారి కి ఉంటుంది. 

vii) Personal appearance of all family members and particularly outstation members may not be required and the trial court ought to grant exemption from personal appearance or permit appearance by video conferencing without adversely affecting progress of the trial.
  
 అందరు కుటుంబ సభ్యులు ముక్యంగా ఇతర ప్రాంతాలలో నివసించే కుటుంబ సబ్యులు  వ్యక్తిగతముగా  హాజరు కానవసరం లేదు . అలాగే విచారణ జరిగేటప్పుడు వీడియో కాన్పరెన్స్ ద్వారా కూడా విచార జరిపి , కేసును త్వరితంగా పరిష్కరిం చేలా చూడవచ్చు. 
viii) These directions will not apply to the offences involving tangible physical injuries or death.

   అయితే పైన చెప్పిన మార్గదర్శక సూత్రాలు ,తీవ్ర గాయాలు కు సంబందించిన లేక చావుకు సంబంధించి న వైవాహిక నేరాల విషయం లో వర్తించవు. ఇక తమను గృహ హింస కేసులలో ఎవరూ అరెస్ట్ చేయలేరు కదాని భార్యలను క్రూరంగా హిoసించాలి అనుకునే క్రూరులైన భర్తలు లేక వారి బంధువులు నుండి కాపాడాటానికి  ఇది రక్షణ  నియమం గ చెప్పారు .  

20. After seeing the working of the above arrangement for six months but latest by March 31, 2018, National Legal Services Authority may give a report about need for any change in above directions or for any further directions. The matter may be listed for consideration by the Court in April, 2018.

21. Copies of this order be sent to National Legal Services Authority, Director General of Police of all the States and the Registrars of all the High Courts for further appropriate action.

22. It will be open to the parties in the present case to approach the concerned trial or other court for further orders in the light of the above directions.

…………………………………….J.

(Adarsh Kumar Goel) …………………………………….J.

(Uday Umesh Lalit) New Delhi;

27th July, 2017.

                                                           

 నిజO  చెప్పాలంటే , స్త్రీకి అయినా పురుషుడికి అయినా,కొంచం  ఆర్దిక స్వేచ్చ ఉంటే చాలు, ఇగో దానంతట అదే పెరిగి పోతుంది .ఇన్నాళ్ళు పురుషులను పట్టి పీడించిన ఆ "ఇగో "భూతం,ఇప్పుడు చాలా మంది స్త్రీలను ఆవహించింది .   కారణం వారు ఆర్దికంగా స్వేచ్చా జీవులు కావడమే అన్నది సత్యం. కుటుంబ వ్యవస్థ విచ్చిన్నం చేసే వాటిలో మొదటి స్థానం ఆక్రమిస్తుంది ఈ "ఇగో " కారణమే . దీనివలన చిన్న సమస్యలు సైతం పరిశ్కరించుకోలేనంత  పెద్ద సమస్యలుగా కనపడి ,సలహా కోసం పైన చెప్పిన పెద్దలు దగ్గరకు వెళితే, వారు ఇస్తున్న తప్పుడు సలహా సెక్షన్ 498A . అందుకే 95% కేసులు తప్పుడు కేసులు అవ్వడం . చివరకు సుప్రీం కోర్టు వారు కలుగ చేసుకుని మార్గదర్శకాలు జారీచేసి , అమాయకపు భర్తలు వారి బంధువులను కాపాడాల్సిన స్టేజ్ వరకు  దారి తీసింది. దీనితో తప్పుడు కేసులు పెట్టమని భార్యలకు  సలహా ఇచ్చే వారికి , సుప్రీమ్ కోర్ట్ వారు చెప్పు తీసుకు కొట్టినట్లు అయింది.

              "అతి సర్వత్రా వర్జ్యయేత్ "అనే పెద్దల మాట సెక్షన్ 498A విషయం లో కూడా నిజమయింది .